Meldingen die de vertrouwenspersoon bereiken zijn niet altijd beperkt tot ongewenste omgangsvormen. Deze kunnen ook gaan over misstanden, ook wel klokkenluidersmeldingen genoemd. Tegen de achtergrond van meldingen over integriteit speelt een recent in werking getreden wet, de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk). De werkgevers waar deze nieuwe wet op van toepassing is moeten onder andere een onafhankelijke functionaris (meldloket of meldkanaal) aanstellen waar misstanden bij gemeld kunnen worden.

Als vertrouwenspersoon kan je verschillende “petten” op hebben binnen een organisatie. Je hebt de pet van “gebruikelijk” vertrouwenspersoon, de VPO (vertrouwenspersoon ongewenst gedrag). Daarnaast bestaat er de VPI (vertrouwenspersoon integriteit). Deze twee rollen vallen ook met elkaar te combineren. Maar een vertrouwenspersoon kan ook fungeren als meldloket in de zin van de Wet bescherming klokkenluiders. Er valt veel te zeggen over de vraag of dit ook daadwerkelijk wenselijk is, maar theoretisch is het mogelijk. Ook komen wij in de praktijk al vertrouwenspersonen tegen die ook daadwerkelijk zijn aangesteld als meldloket.

Het is de bedoeling dat het Huis voor klokkenluiders (HvK) met de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk) nieuwe toezichts- en sanctietaken en bijbehorende bevoegdheden krijgt, waaronder het opleggen van boetes aan bedrijven die zich niet houden aan de wet. Dit is geregeled in de artikelen 3a lid 3 onder e en 17i van de Wbk. Deze bepalingen zijn op dit moment (nog) niet in werking getreden. Dat betekent dat het HvK op dit moment nog geen sancties kan opleggen. Er is nu eerst onderzoek gedaan deze bevoegdheden door het bureau Pro Facto. Dat heeft recent geresulteerd in het adviesrapport van het Juridisch vooronderzoek naar enkele toezichts- en handhavingsbepalingen uit de Wet bescherming klokkenluiders.

Vanaf 1 februari kunnen klokkenluiders in aanmerking komen voor gratis rechtsbijstand , dankzij een regeling opgesteld door de staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering, de minister voor Rechtsbescherming en het Huis voor Klokkenluiders. De regeling wordt uitgevoerd door de Raad voor Rechtsbijstand in samenwerking met het Huis voor Klokkenluiders. Dit biedt een laagdrempelige mogelijkheid voor klokkenluiders om hulp te krijgen, vooral wanneer zij negatieve gevolgen ervaren van hun melding. Het doel is niet alleen om klokkenluiders te beschermen, maar ook om de bereidheid om misstanden te melden te vergroten.