Het protocol voor doorbreken van vertrouwelijkheid voor vertrouwenspersonen

Vertrouwenspersonen bieden een vertrouwelijke omgeving waarin open communicatie mogelijk is. Ondanks het belang van vertrouwelijkheid, zijn er situaties waarin het doorbreken ervan noodzakelijk kan zijn. Voor dergelijke situaties is heeft de LVV het Protocol doorbreken vertrouwelijkheid vertrouwenspersoon opgesteld. Dit protocol biedt richtlijnen welke zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid waarborgen.

In deze blog nemen wij dat protocol onder de loep. We geven onze interpretatie van hoe wij denken dat vertrouwenspersonen dit protocol kunnen gebruiken wanneer zich een situatie voordoet waarbij een vertrouwenspersoon overweegt zijn / haar vertrouwelijkheid te doorbreken.

Wanneer mag je vertrouwelijkheid doorbreken?

Het doorbreken van vertrouwelijkheid is geen beslissing die lichtvaardig moet worden genomen. Er zijn echter enkele situaties waarin vertrouwenspersonen zich genoodzaakt kunnen voelen om de geheimhoudingsplicht te doorbreken. Zo kan een vertrouwenspersoon geconfronteerd worden met een situatie waarin het handhaven van de vertrouwelijkheid in strijd is met andere (wettelijke) plichten of morele waarden. Indien een vertrouwenspersoon op grond van gewetensnood zich genoodzaakt ziet om de geheimhoudingsplicht te doorbreken, dan dient deze zich te houden aan de gedragsregels uit het protocol. 

Gedragsregels protocol

Voordat de vertrouwenspersoon overgaat tot doorbreking van de vertrouwelijkheid moet deze alles in werking stellen om toestemming hiervoor te krijgen van de melder. Zowel met als zonder toestemming dient de vertrouwenspersoon zich ervan te vergewissen dat er geen andere weg is dan de doorbreking van de geheimhouding. Indien mogelijk, kan het raadplegen van een deskundige hierbij helpen. Verder moet de vertrouwenspersoon ervan overtuigd zijn dat het niet-doorbreken van de vertrouwelijkheid aanzienlijke schade of gevaar zal opleveren voor betrokkenen of derden.

Het doorbreken van de vertrouwelijkheid moet aantoonbaar bijdragen aan het voorkomen of beperken van schade aan betrokkenen of anderen. De vertrouwenspersoon moet kunnen motiveren waarom het doorbreken van de vertrouwelijkheid noodzakelijk is. Voordat de vertrouwelijkheid wordt doorbroken, moet de vertrouwenspersoon betrokkenen op de hoogte stellen van dit voornemen. Indien mogelijk moet de vertrouwenspersoon betrokkenen doorverwijzen naar een andere vertrouwenspersoon binnen of buiten de organisatie.

Gevolgen van het doorbreken van vertrouwelijkheid 

Het doorbreken van vertrouwelijkheid in situaties waarin het noodzakelijk is, kan verschillende gevolgen hebben. In bepaalde situaties kan het levens redden, misstanden aan het licht brengen en bijdragen aan een veiligere (werk)omgeving.

Naast positieve gevolgen kan het ook tot gevolg hebben dat medewerkers het vertrouwen in het werk van de vertrouwenspersoon verliezen. Afhankelijk van de aard van de zaak en de relevante wetgeving, kunnen er juridische gevolgen zijn voor zowel de vertrouwenspersoon als degenen die betrokken zijn bij de gemelde situatie. Het is daarom van belang dat vertrouwenspersonen het protocol daadwerkelijk volgen wanneer zij overwegen vertrouwelijkheid te doorbreken. 

Het belang van het volgen van het protocol

Het volgen van het protocol is van essentieel belang. Het vereist dat vertrouwenspersonen zorgvuldig overwegen wanneer en waarom ze vertrouwelijkheid moeten doorbreken. Dit voorkomt overhaaste beslissingen en garandeert een evenwichtige benadering. Het protocol benadrukt de verantwoordelijkheid van vertrouwenspersonen bij het begrijpen van de mogelijke gevolgen van het doorbreken van vertrouwelijkheid. 

Door de procedure te volgen, wordt de veiligheid en het welzijn van de betrokkenen beschermd. Daarnaast kan het ervoor zorgen dat medewerkers het vertrouwen behouden, doordat de vertrouwenspersoon de betrokkene op de hoogte stelt en zo transparant mogelijk handelt.

Aangifteplicht bij strafbare feiten

Voor een aantal strafbare feiten bestaat een aangifteplicht. Het gaat hier om ernstige feiten zoals moord, doodslag, verkrachting en terrorisme. Indien iemand weet dat een van de voorgaande misdrijven is gepleegd of wordt voorbereid, dan is diegene verplicht hiervan aangifte te doen. Dit geldt ook voor een vertrouwenspersoon, zelfs als deze informatie in vertrouwen is medegedeeld. Ook in dit geval is het aan te raden dat een vertrouwenspersoon het protocol doorloopt, indien mogelijk. Wel dient de vertrouwenspersoon zich ervan bewust te zijn dat er in dergelijke gevallen geen keuzemogelijkheid is aan het einde van het doorlopen van dit protocol. Als de melder zelf besluit geen aangifte te doen of de dader is van een ernstig misdrijf, dan dient de vertrouwenspersoon alsnog over te gaan tot het doen van aangifte. 

In gevallen waarin vertrouwenspersonen geconfronteerd worden met de uitdagende beslissing om vertrouwelijkheid te doorbreken, dient het protocol doorbreken vertrouwelijkheid als hun leidraad. Door dit protocol te volgen, wordt niet alleen zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid gewaarborgd, maar wordt ook het welzijn van alle betrokkenen beschermd. Het protocol fungeert als een ethisch en juridisch kompas dat vertrouwenspersonen helpt om op een verantwoorde wijze te handelen wanneer dat het meest noodzakelijk is.

Graag bedrukken we dat deze blog vanuit onze organisatie is geschreven. Het gaat om onze eigen interpretatie van het protocol van de LVV.